Πέρσι τέτοια εποχή κανένας μας δεν σκεφτόταν ότι θα περνούσε μια ολόκληρη χρονιά χωρίς να έχουμε πάει σε μια συναυλία.
Ακόμη θυμάμαι 11 Ιανουαρίου 2020 το Πειραιώς Academy με Suicidal Angels, Full House Brew Crew & Domination Inc, τελευταίο μεγάλο live πριν το lock down που παρακολούθησα γιατί το τελευταίο ήταν Dreamlord στο Crow, να δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους και να κάνουν το κοινό να παραληρεί και είχαμε να περιμένουμε καλοκαιρινές συναυλίες με Slipknot, Judas Priest, Amon Amarth, Bauhaus και τόσα άλλα και ήμασταν σίγουροι ότι συναυλιακά θα περνούσαμε μια υπέροχη χρονιά. Δεν άργησε να έρθει ο Φεβρουάριος για να γκρεμίσει όλα μας τα σχέδια και μάλιστα οι δικές μας προσδοκίες μπροστά στη ζημιά που έχει υποστεί όλη η βιομηχανία των ζωντανών event είναι σταγόνα στον ωκεανό.
Όπως γίνεται κάθε φορά σε μια παρόμοια κατάσταση η «οικονομία» του κλάδου έψαξε να βρει εναλλακτικές σε αυτό τον πρωτόγνωρο εγκλεισμό που ακύρωσε όλες τις συναυλίες και όλα τα φεστιβάλ παγκοσμίως. Θυμάμαι ότι ένα από τα πρώτα streaming events που ανακοινώθηκαν ήταν αυτό των KATATONIA που προγραμμάτισαν release live για το τότε φρέσκο City Burials. Με 10 ευρώ εισιτήριο και αμέσως άρχισε μια συζήτηση για το αν στηρίζουμε μια τέτοια τακτική ή όχι. Είναι το ίδιο να βλέπεις ένα συγκρότημα ζωντανά από το να το παρακολουθείς μέσα από την οθόνη σου σε livestream;
Όλο αυτό διάστημα, μια ολόκληρη σειρά επαγγελματιών έχει μείνει χωρίς δουλειά, με καμία προοπτική αποκατάστασης. Μικροί συναυλιακοί χώροι έκλεισαν σε όλο τον κόσμο, στην Ελλάδα ήδη έκλεισε το Piraeus Academy, φωτιστές, ηχολήπτες, τεχνικοί, stage crew, tour managers όλοι σε μια κατάσταση pause χωρίς καμία εξασφάλιση για το τι θα γίνει στο μέλλον.
Το Wacken του 2020 έγινε World Wide Wacken, μια διαδικτυακή διοργάνωση/μετάδοση και μια μίξη virtual reality και του συγκροτήματος να παίζει ζωντανά μέσα σε ένα stage/studio χωρίς κοινό. Τα streaming events πύκνωσαν και τα συγκροτήματα είδαν σε αυτά ένα έσοδο «αναίμακτο» καθώς με μια διοργάνωση «δίπλα στο σπίτι τους» μπορούν να απευθυνθούν σε κοινό πολλαπλάσιο από ότι μιας συναυλίας χωρίς καν τα έξοδα μιας περιοδείας. Θα επιστρέψουμε ποτέ στην προηγούμενη κατάσταση; Θα κάνουν τα συγκροτήματα περιοδείες; Θα γεννηθεί ένα νέο υβρίδιο προώθησης που τα livestream θα υποκαθιστούν μέρος των συναυλιών;
Μιλήσαμε με ανθρώπους του χώρου για να μας πουν την δική τους οπτική πάνω στο θέμα και σας μεταφέρουμε τις απόψεις τους (με αλφαβητική σειρά):
Δημήτρης Λιαπάκης (Mystic Prophecy, Devil’s Train, Steel Prophet)
«Η μαγεία μεταξύ μπάντας και οπαδού στο live δεν μπορεί ποτέ και με τίποτα να αντικατασταθεί. Εγώ είμαι και μαζόχα (γέλια) άμα δεν μυρίσω τον ιδρώτα του οπαδού δεν είμαι ευτυχισμένος (γέλια). Είπαμε σαν σεξ χωρίς οργασμό είναι το streaming. Το μέλλον θα είναι διαφορετικό σε θέμα συναυλιών μέχρι να επανέλθουμε στην κανονικότητά μας. Πιστεύω πως από εδώ και μπρος θα έχουμε αίθουσες 1000 ατόμων με 200 άτομα στην αρχή και σιγά σιγά θα ανεβαίνει ο αριθμός που θα μπορεί να παρακολουθήσει τη συναυλία. Φεστιβάλ όπως το WACKEN των 80.000 ατόμων και άνω, μη σου πω και των 30.000 ατόμων και πάνω δεν θα βρουν φέτος μέρος να πραγματοποιηθούν. Προσωπικά, αν ρωτάς για μένα, δεν θέλω να κάνω streaming concerts. Θα περιμένω να γίνουν όλα νορμάλ πάλι και μετά… on the road again!
Αναφορικά με την πανδημία μας σχολιάζει:
Ο πλανήτης μας μπούχτησε τις μαλακίες που κάνουμε Έλενα. Εσύ άμα έχεις μια πληγή και την ξύνεις κάθε μέρα και ματώνει, κάποια στιγμή θα γίνει τόσο μεγάλη που το σώμα σου δεν θα αντέξει. Εμείς σε αυτόν τον καημένο τον πλανήτη, έχουμε ανοίξει εκατομμύρια πληγές και φτάσαμε σε ένα σημείο που αρχίζει και αυτός να θέλει να αμυνθεί…»
Βασίλης Μανιατόπουλος (Drummer στους Rage και τραγουδιστής στους Tri State Corner αλλά και managing director & head of booking στο LUCKY BOB Music Agency.)
Από τη μεριά του μουσικού μας αναφέρει ότι «σίγουρα ως μουσικοί θα έχουμε υπόψη μας τα streaming events στο μέλλον.
«Η κατάσταση με τον COVID 19 μας διδάσκει ότι μπορούμε να «μοιραστούμε» συναυλίες, καταστάσεις πίσω από τη σκηνή, στιγμές με το κοινό μας σε όλο τον κόσμο εύκολα. Οπότε μέρος αυτού θα παραμείνει και στο μέλλον σαν μια επιπλέον διαφορετική εκδοχή των απλών live, που θα επανέλθουν και θα είναι το βασικό μέρος, ελπίζουμε πολύ σύντομα.
Δεν μπορούν φυσικά να αντικαταστήσουν το live event – απλά και μόνο γιατί η συναυλία εξακολουθεί να υπηρετεί όλες τις αισθήσεις που έχουμε ως άνθρωποι. Μυρίζουμε, ακούμε, βλέπουμε, αγγίζουμε… Η steaming συναυλία με τη μουσική είναι μόνο ένα μέρος της συναυλιακής εμπειρίας- που μπορεί να παρουσιαστεί μερικώς σε ένα streaming, αλλά σίγουρα θα λείπουν άλλοι σημαντικοί παράγοντες.»
Και όταν ρωτάμε αν θεωρεί ότι οι μπάντες θα σταματήσουν να κάνουν περιοδείες:
«Θεωρώ ότι είναι καλό να στηρίζουμε τις μπάντες όταν κάνουν κάποιο, live streaming, το κάνω και εγώ, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι μπάντες θα σταματήσουν να περιοδεύουν. Ακόμη και εάν τους συμφέρει οικονομικά στο 100%. Ο μουσικός κυριολεκτικά έχει ανάγκη το feedback του κοινού face to face – είναι μέρος του εθισμού μας.»
Από την πλευρά του Manager (Managing Director και ιδιοκτήτης του LUCKY BOB MUSIC AGENCY GMBH) μας μεταφέρει ότι
«Από επιχειρηματικής άποψης θεωρούμε τα live streaming ένα επιπλέον έσοδο για όλους τους εμπλεκόμενους, μουσικούς αλλά και πρακτορεία, συνεργάτες, crew, τεχνικούς, φωτιστές. Για αυτό αντιμετωπίζουμε μια συνεχώς εξελισσόμενη κατάσταση που μας επιτρέπει να κάνουμε streamings σε εξαιρετική ποιότητα από οπουδήποτε χωρίς να έχει μεγάλο επιπρόσθετο κόστος. Το σημείο break even (ορολογία που χρησιμοποιούν για να περιγράψουν το σημείο που τα έσοδα καλύπτουν τα έξοδα) μιας τέτοιας επιπλέον υπηρεσίας πρέπει και θα είναι σε λογικό πλαίσιο ώστε για παράδειγμα, για να μπορούν οι fans από όλο τον κόσμο που δεν έχουν τα χρήματα να ταξιδέψουν, δεν πήραν εισιτήριο, ή δεν μπορούν να παρακολουθήσουν περισσότερα από ένα show, να ακολουθήσουν μια Ευρωπαϊκή περιοδεία.
Σχετικά με το αν τα streaming events μπορούν να αντικαταστήσουν τα live concerts μας ανέφερε:
«Αυτό είναι ένα απίθανο σενάριο και υπάρχουν λόγοι για αυτό. Το live streaming δεν μπορεί να φτάσει οικονομικά σε αντιστοιχία το live event. Κάποιες πολύ σημαντικές τεχνικές λεπτομέρειες που επιτρέπουν σε μια μπάντα να παίξει (τεχνικοί, φωτιστές, ειδικοί σε όλους τους τομείς) δεν θα εμπλέκονταν στον ίδιο βαθμό με αποτέλεσμα η ποιότητα της συναυλίας να πέσει δραστικά χαμηλά.
Η αξία του «τελικού προϊόντος» ενός τέτοιου event δεν θα ήταν το ίδιο υψηλή όσο ενός live event – γιατί; Γιατί το αποτέλεσμα είναι χειρότερο από πριν… η ποιότητα… και ακόμη πιο σημαντικό, η εμπειρία.. το να μοιράζεσαι στιγμές με φίλους, η δημιουργία νέων σχέσεων, όλοι αυτοί οι παράγοντες είναι λόγοι για έξοδα, κατανάλωση, κέρδος, επιχείρηματικότητα. Ακόμη και αν «βολεύονται» οι μουσικοί με μια τέτοια «εύκολη λύση» τα μέλη της παραγωγής, τα πρακτορεία, οι συνεργάτες, οι τεχνικοί αλλά και στην τελική οι υποστηρικτές τους και το κοινό τους δεν θα «βολευόταν». Αυτό θα ήταν το τέλος της πολιτιστικής κληρονομιάς της εναλλακτικής κουλτούρας… δεν υπάρχει περίπτωση να συμβεί!»
Ορφέας Τζωρτζόπουλος (drummer Suicidal Angels)
“To live συναίσθημα δεν θα αντικατασταθεί ποτέ και με κανένα τρόπο. Κάναμε και εμείς το live streaming τον Αύγουστο για το Mexico Metal fest (η μπάντα βιντεοσκόπησε το παραπάνω set την πρώτη Αυγούστου 2020 στα Zero Gravity studios, στην Αθήνα ως μέρος του Mexico Metal Fest) κλειστήκαμε εκεί μέσα και ήταν σα να κάνουμε πρόβα και να προσπαθούμε να κοπανηθούμε. Δεν πρόκειται να πιάσεις το live συναίσθημα με αυτό τον τρόπο. Είναι ένα κρύο πράμα, σα νεκροταφείο. Και για τους οπαδούς και για τη μπάντα. Εγώ βλέπω και τον εαυτό μου ως οπαδό, θέλω να είμαι μέσα στο μαγαζί, να πίνω την μπύρα μου, να με βαράνε τα ντεσιμπέλ στο κεφάλι!
Κάποιες μπάντες προσπάθησαν να το εκμεταλλευτούν και οικονομικά με τα εισιτήρια κλπ αλλά βλέπεις ότι αυτό το πράμα δεν προχωράει. Και σε αιώνια καραντίνα να ήμασταν πάλι το live θα έλειπε! Ο κόσμος θέλει να νιώθει τη ζέστη, τον ιδρώτα, για πόσο να συμβιβάζεσαι με το livestream; Θα βαρεθεί ο κόσμος. Θέλει να δει εσένα! Εμείς θυμάμαι από τότε που ξεκινήσαμε, βγαίναμε στον πάγκο του merchandise να μιλήσουμε με τον κόσμο να έχουμε ένα αλισβερίσι! Η σχέση μπάντας οπαδού είναι πολύ σημαντική! Ο κόσμος αν δεν έχει την προσωπική επαφή δεν θα συνεχίσει να σε ακολουθεί! Για αυτό και βλέπεις ότι δεν έχουν τραβήξει πολύ αυτές οι livestream φάσεις.
Στην αρχή κάθε εβδομάδα είχες και άλλη. Τώρα όσο περνάει ο καιρός ούτε και οι μπάντες δεν μπαίνουν στον κόπο. Δεν γίνεται να παίζεις σα να είσαι σε πρόβα και να προσπαθείς να πουλήσεις παραμύθια.
Άλλο να πας σε μια τηλεοπτική εκπομπή, εκεί ξέρεις ότι πας να μπεις μπροστά σε κάμερες να κάνεις μια παρουσίαση. Και σίγουρα άλλο το προσπάθησε να προσποιηθείς ότι είσαι σε συναυλία. Δεν γίνεται»
Η στάση μας ως οπαδοί, το τι επιλέγουμε να στηρίξουμε, καθορίζει κατά πολύ το πως θα διαμορφωθεί το μέλλον της μουσικής που αγαπάμε. Προσωπικά θεωρώ ότι η εμπειρία της συναυλίας δεν συγκρίνεται σε τίποτα με ένα streaming event. Η ενέργεια του κοινού που τροφοδοτεί τη μπάντα στη σκηνή αλλά και η ενέργεια των μουσικών που πλημμυρίζει το χώρο δεν μεταδίδονται μέσα από το διαδίκτυο. Δεν ξέρω πόσοι από εσάς έχετε παρακολουθήσει κάποιο τέτοιο event αλλά ειλικρινά στα δικά μου μάτια και αυτιά δεν διαφέρει σε τίποτα από ένα video clip. Οι μπάντες αμήχανες χωρίς να έχουν κάποιον εκτός από τον camera man να απευθυνθούν, χωρίς χειροκροτήματα, χωρίς moshpit, χωρίς το κοινό να τραγουδά μαζί τους, χωρίς ερωταπαντήσεις με το κοινό, χωρίς “Scream for me Athens”…
Η μπάντα ζωντανά στο σανίδι και οι οπαδοί από κάτω είναι για μένα και ο τρόπος που η μπάντα αποδεικνύει την αξία της. Αλλά και για τον οπαδό είναι ο τρόπος να βιώσει πραγματικά τη μουσική. Η live εμπειρία είναι υπερβατική, μπορείς να τη νιώσεις από τον καναπέ σου μπροστά σε μια οθόνη; Θέλεις να στηρίξεις ένα τέτοιο μέλλον για τη μουσική;
Έλενα Μιχαηλίδου
